Hogaamintu waa aqoon la barto,hibo Allah(swt),waayo aragnimo shaqo ee dhinaca hogaaminta,maamulida,dhiirigelinta,xalinta khilaafyada iyo go’aan qaadashada.
Marka hayad ama urur loo dooranayo hogaamiyahooda waxaa lagu doortaa, kartidiisa,aqoontiisa,waayo aragnimadiisa,hal abuurkiisa,go’aan qaadashadiisa ,dabeecadiisa(behaviour) iyo daacadnimadiisa.
Xaalad kasta oo cakirani way la soo gudboonaan kartaa qofka hogaamiyaha ah balse waxaa lagu qiimeeyaa sida uu u xalilo iyo xeeladaha uu isticmaalo ku guuleysiga iyo go’aanqadashada degdega ah ee wanaagsan. Waa in xalkiisu ku soo afjarmaa xaalada guul guul(win win situation) oo ah in labada dhinac ee khilaafka isku hayaa mid waliba badiyey oo cidna aan laga badin,tani waa shaqada hogaamiyaha guuleysta.
Hadii aan u soo noqdo ujeedada maqaalkaygan oo aan uga dan leeyahay aragtidayda caadifadii hogaanka wakiilada ee Somaliland iyo shalayto.Waa mid aan ku habooneynin qaabka loo maray iyo iska hor imaadka noocan ihi hogaanka golaha iyo sumcada golaha.
Waxaa u arkaa in aan marmarsiiyo u noqoneynin shir guddoonka golaha (Gudoomiyaha iyo Gudoomiye ku xigeenka 1aad) in ay go’aano caadifadaysan isku fara saaraan,golahana u kala jebiyaan laba kooxood oo aan wada shaqayn Karin. Afkaarta iyo aragtida waa lagu kala duwaan karaa oo waa arin caadi ah balse waa in la iskugu tanaasulaa danta qarankan curdinka ah tani waa arin u baahan bisal wadaniyad,daacadnimo,iyo aragti hogaamineed oo goluhuna ku muujin karo midnimo iyo u diyaarinta wadanka shuruuc wax u oola oo dhisaysa qaranka dhicyada siyaasada,dhaqaalaha,caafimaad,waxbarashada xukuumadana ku ilaalinaysa fulinta shuruucda.
Hadaba maha wax haboon ficilada noocan ahi,dhinaca shirgudoonka balse waa ka dhici kartaa laba xildhibaan oo aan ahayn shirgudoonka golaha farqiga u dhaxeeya xildhibaanka caadiga iyo shirgudoonkuna waa kala duwan yihiin. Mar walba waa xaynu maqalnaa marka lagu dhawaaqayo codaynta golaha sidan:
Madasha waxaa fa dhiyey 65 mudane 40 mudane way ogolaatey, 15 mudane way diiday,9 mudane way ka aamustay, Shir gudoonkuna ma codeyn.Tusaalahani wuxuu ku tusayaa in shir gudoonku aanu codeyn oo aanu cidna raacin ee uu dhexdheexaad ka yahay go’aanadaasi,tani waa mida keenaysa inuu shir gudoonku golaha ku hago kalsooni iyo isku soo dhaweyn shaqo wanaga.
Bal hadaba goluhu hogaankoodu dib ha is kugu noqdeen maxaa ka qaldan.
Hadal aanu ku qanci karno maaha in ay sidan ay u hadleen tahay wax noo cuntama taas oo ay ka mid tahay :-
1-MADAXTOOYADA AYAA LAGA SOO ABAABULAY
2- Â XUKUMADAA KA DAMBEYSA
3-WADANI BAA DABADA KAWADA QASKA
Balse waxaa loo ga fadhiyaa wixii ay nagu qancin lahaayeen hadii aanu nahay dadkii ay wakiilka u ahaayeen maanu fileynin xaaladan oo kale inay ku kacaan hogaamiyayaashayadu e!
MAHADSANIDIN
M J Farah
Political analyst and writer
