London (SLpost) – Xoghayaha arrimaha dibadda ee xisbiga UCID Aqoonyahan Maxamed Haaruun Biixi oo hadda ku sugan dalka boqortooyada ingiriiska ayaa si cilmiyaysan uga hadlay kulankii dhawaan golaha wasiiradda iyo Madaxweyne Siilaanyo ay ku yeesheen xarunta madaxtooyada, wuxuuna Mudane Haaruun shirkaasi ku tilmaamay Shil Dhacay oo qosol gariir ku riday carruur iyo cirroole.
Qaybta saddexaad ee Qormada ayaa faaqidaaddeedu ka bilaabmay qodobka sagaalaad ee 12-kii qodob ee ka soo baxay Shirkii Golaha Wasiirrada Xukuumadda Somaliland;
9A. “Shirku wuxuu isla qaatay in la dejiyo siyaasadii guud ee dhulka lana illaaliyo degaanka.”
9B. Waa yaab! Ma haatan uun baaba la isla qaatay? Hawraarsan! Goormaa la meel marinayaa sharciga dhulka? Miyi iyo magaaloba dhul baa la isku haystaa, kaas sharcigiisa ma imikaad dareenteen? Geesta kale, in la ilaaliyo deegaanka maxaad ka wadaan? Deegaanka dhuxul baa dhamaysay, jaadka miyiga la geeyaana wuu uga sii daray, wadooyinka meel kastaba laga saaray ee biyihii roobka iyo ciidii nafaqada lahaydba badaha ku darayaana waa mishkilad kale, tuulayaasha meel kastaba laga sameeyayna waa mishkilad deegaan oo kale, intaas iyo inta la midka ah baa deegaanka dhibaysa ee maxaad ka qabanaysaan? Waxba ka qaban maysaan ee maxaad u soo qaadeen? Ma meesha uun baa la iskaga buuxshay, mise qorshe ku saabsan baa jira?
10A. “Shirku wuxuu isla qaatay in bartilmaameedka 1aad yahay aqoonsi buuxa oo Somaliland ka hesho dunida, in la sameeyo dib-u-habayn iyo diyaarinta siyaasad qorshaysan, xidhiidh fur-furan iyo iskaashi fiican oo ku wajahan dhinacyada kala duwan ee Beesha Caalamka, sida Africa, Dunidda Carabta, Yurub, America, Urur Goboleedka IGAD, AU iyo jimciyadda Quruumaha ka dhaxaysa. Sidoo kale in la xoojiyo doorka qurba-jooga Somaliland ka qaadan karo ictiraafka.”
10B. Qodobkan baa ugu yaab badan, meelaha qaarkoodna, runta ugu dhaw! In “Ictiraaf” la raadiyo, oo carabta iyo America xidhiidho lala sameeyo! Waa wax lagu qoslo dhab ahaan. Xidhiidhka haatan la abaabulaayo muxuu yahay? Geesta kale, siyaasada qorshaysan ee imika la dajinaayo ee arimaha debedda ku saabsan yaa dajinaaya? Waa yaab saw maaha? Haa, ugu yaraan dawladu waxay qirtay inaan qorshe habasani horey u jirin oo taas way ku saxantahay, laakiin waxay ku gaftay qorshaha ay sheegayso cidii dajin lahaydba may ka tashanin! Ilaahay baaban kugu dhaarshay Mr Silanyo, ma wasiirkii hortaada bishii February, 2012 markaad London nala joogtay ka lahaa ‘qorshaba looma baahna’ ayaa manta qorshe cusub keenaaya? Ma Wasiirkan siyaasadda debedda ba u yaqaana in shandad yar hadba meel loola dhoofo, oo dhaqaalaha masaakiinta laga ururiyo safarro debedda ah oo bilaa ujeedo ah lagu baabiiyo, oo hadba warar is burinaaya idaacadaha laga sii daayo, oo hadba war aan jirin marka diyaarada laga soo dago madaarka lagu sameeyo ayaa qorshe cusub kuu dhisaaya? Oo intii hore muxu u dhisi waayay? Mudane Madaxwayne, wali Wasaarada debedda ma booqatay, wali se Wasiirka ma su’aashay wuxuu qorshihiisu yahay? Qoraal iyo afti midkoodna miyaad kaga heshay? Ma adigaa sedan la ogol, mise waxa soconaaya ayaadan war badan u haynin? Ma Wasiirka email inbox kiisa xafidi kari waayay, ee wax kasta oo uu qarsanaayoba banaanka yaaliin baa qorshe kuu abuuraaya? Ma Wasiirkii China iyo Kuwait safarada aan horey loo qorshaynin adigoo bilaa fiise ah kuugu hor galay baa qorshe dajinaaya? Ma Wasiirka dhaqaalahah Wasaarada xisaabaha khaaska ah (Private accounts) ka ku wareejistay, ee wakiiladii Somaliland ee debedda xidhiidhkii warka iyo dhaqaalihiiba ka goostay ayaa qorshe kuu keenaaya? Ma Wasiirka Email ladiisa website yadu daabaceen, een ilaa imikadan hayno ku sheegay inuu khaati ka joogo qoyska madaxtooyada, oo meeshii uu gacanta galiyoba ay uga horaynayaan ayaa adiga hawl kuugu maqan? Madaxwayne, miyaydaan hoos isu ogayn? Jaaliyadaha aad leedahay xidhiidhkooda ha la xoojiyo goormaa la kala xidhiidh furmaday, ma iyadaaba la isku soo dhawaaday? Xidhiidhka jaaliyadaha intaan la xoojin, wali ma is waydiisay xidhiidhkii wakiilada debedda ee SL halkay ku dambeeyeen? Geesta kale, gudiga aad arimaha debedda u magacawday, ee Wasiirka Khaarajiga, Xirsi iyo Samaale xubnaha ka yihiin maxay qabanayaan? Ma iyakaa qorshe siyaasad debedeed soo dajinaaya? Toodii kale ayaanay nuskeedna qabanin ee ma qorshe debedeed bay kuu dajinayaan? Mise waa iska afka uun ee cidiba ka sugi mayso? Waxani ma filim la jilaayo baa mise sedan baa dawladeey sal kaa ah? Alaylehe shil baa dhacay!!!
11A. “Shirku wuxuu isla qaatay in sanadkan Siyaasadda miisaaniyadda 2013 ku salaysnaato, xoogana la saaro nabadgelyada, horumarinta Cadaaladda, xoojinta Siyaasadda arrimaha dibedda, Horumarinta Gobollada bariga (Sool, Sanaag bari iyo Buuhuudle), kor u qaadida shaqo abuurka iyo wax-soo-saarka.”
11B. Haa, qodobkani waa shil kale! Kani waa shil xaqiiqo ah! Miisaniyada sanadka soo socda waxyaabaha la yidhi waa laga fuur yeelayaa dhamaantood waa kuwo aan la taaban Karin, sidaas darted, dhaqalaaha ku baxaa ma muuqan karo. Bal u fiirso, miisaaniyada 2013 waxa laga fuur yeelayaa horumarinta cadaalada, nabadgalyada, siyaasada arimaha debedda iwm… cadaalada maxaa loo qabanayaa? Arimaha debedda maxaa loo qabanayaa? Nabadgalyada maxaa loo qabanayaa? Intaas oo dhami halna maaha, waxaana la banaynayaa uun waddo hanti lagu lunsado. Hadaanay sidaas ahayn, Wasaarada debeduna waxba ma qabato, waxbana uma qorshaysna, cadaaladuna waa sideedii iyo si ka sii daran, nabadgalyaduna maaha caruur agoon ah oo meel ku xaraysan, bal sheega waxa meelahan la doortay laga qabanaayo! Car bal sheega! Waxa laga fuur yeelayaa baa la yidhi kobcinta dhaqaalaha iyo abuurista shaqooyinka! Dhaqaalaha la kobcinayaa waa kee, shaqooyinka la abuurayaa se maxay yihiin? Goorma la qorsheeyay, imisa mashruuc oo shaqo laga heli karo ayaa se la abuurayaa, maxaa se ku baxaaya? Bal noo sheega! Intaydaan mashaariic shaqooyin lagu abuuraayo samaynin, horta maad hay’adahan Hargeysa dhooban, ee karaaniyada iyo kuwa shaaha qaada Kenya ka soo qorta siyaasad aad kaga joojinaysaan u samaysaan? Alaylehe shil baa dhacay!
12A. “Shirku wuxuu isla qaatay ahmiyada ay doorashooyinka xorta iyo xalaasha ahi u leeyihiin qaran, sidaa darted xukuumada waxaa ka go’an in doorashooyinka Dawladaha Hoose ugu qabsoomaan si nabadgelyo ah xiligii loo cayimay.”
12B. “Shirku wuxu isla qaatay inay doorashooyinku muhiim yihiin, xiligoodiina ay qabsoomaan…!” Qodobkan ugu dambeeyaa noocba maaha. Go’aan maaha, oo faalo maaha, oo wargalin maaha, oo wacdi maaha, oo talo-bixin maaha, oo amaan maaha, oo canaan maaha, oo hanjabaad maaha, oo maslaxaad maaha, oo habaar maaha, oo duco maaha, oo been maaha, oo run maaha! Bal adigu wuxuun ku sheeg. Dawlad iska hadashay uun ka soo qaad!
Golaha wasiiradu saw maskaxdii iyo mishiinkii wadanka hagaayay maaha? Ma sedan bay tamar aqooneed iyo talo ka noqotay? Nooc kastaaba golaha waa ku jiraa, (Wadaad sujuud leh, siyaasi, dhakhaatiir, sharci yaqaano, dhaqaale yahano iwm) miyaan qof kaliya oo su’aal ka keena waxan meesha lagu ogayn? Warkan soo baxay hadii uu inuun tilmaan bixinaayo, wuxu taswiir dhab ah ka bixinayaa heerka ay joogto kartida iyo garashada golaha wadanka hogaaminaaya iyagoo isku duuban. Al-muhim, markaan intaas oo dhan dhugtay, waa sababta aan bilawga faaladan ugu sheegay inuu ‘warkani’ kaba qiimo hooseeyo waraaqda iyo khadka lagu qoray. Haday sidaas tahay, su’aasha meesha taalaa waxay tahay, marka horeba maxaa warkan soo saaristiisa loola jeeday? Maxaa shirkan sadexda ayaamood loo fadhiyay looga gol lahaa? Jawaabta cidii haysaa ha sheegto! Waa madal kale iyo sheeko kale – story for another day!
DHAMMAAD….
Maxamed Haaruun
Email: mbiixi@gmail.com
