GABAY: Gef iyo Gadood – W/T: Ibrahim Hassan Gagale

GabayGabayga soo socda waxaa lagu magacaabaa: Gef iyo Gadood, waxaanu ka koobanyahay 114 beyd. Gabayga waxaa sannadkii 1992 curiyey Ibrahim Hassan Gaagaale. Gabaygu waxa uu ka hadlayaa af-gembigii uu Siyaad Barre dalka ku qabsaday 1969 iyo ballan-furkii, qabyaaladii iyo dulmigii uu ku kacay. Waxaa kale oo gabaygu ka hadlayaa dembiyadii cuslaa ee uu Taliskii Siyaad Barre ka galay dadka intii u dhaxaysay 1982-1990 iyo Halgankii Hubaysnaa ee Ururkii SNM iyo shacabka Somaliland la galay Taliskaas laguna riday xukunkii Siyaad Barre sannadkii 1991. Gabaygu waxaa uu ugu dambaynta uga digayaa ummadda Somaliland inay mar kale dawladnimadooda si fudud ugu loogaan Somalia.

Gabayga: Gef iyo Gadood

Nabad weyn dhulko lagu gam`oo, loona kala goosho
Naxariista Eebboo godlano, doogga lagu guuro
Gasiinkoo raqiisiyo dharkaad, gadan midkaad dooni
Oo doorashada guud jirtoo, gole la soo doorto

Siyaad gudaya oo goob kastaba, goosan ku horgooyay
Gar-maqaate waa tuu qabsaday, goor habeen badhahe
Barlamaanki waatu gembiyey, oo dastuur gabaye
Guddiyada watu nagu xukumay, goostay taladiiye

Watu yidhi god dheeriyo qarbaan, idinka soo gaadhay
Dadweynuhu u guuxee waxbadan, ubax guddoonsiiyay
Shacabku godlanayee darxumo, muu gilgilaneyne
Keli-taliye gooduu ahaa, raadka gadanaayay

Siyaad wacadki geesbuu ka maray, oo qabiil guraye
Aqoon iyo intii garad lahayd, gees ayuu daraye
Suldaaniyo garaadiyo ergada, waanshey garanwaaye
Gujee talada boqorada garnaqa, garawna siin waaye

Gar-maqaate waa lagu yaqaan, talo gar-diidkaase
Garboweynta duulbaa ka riday, uu tol guud bidaye
Bixisadu ninkay goobaysaa, daawo garanwaaye
Gacan-saydhka taladu ku dilay, gebi bal aan sheego

Garawsaa la yidhi dawladnimo, waw gudboonahaye
Gobollada u daa baa la yidhi, maamulka u gaara
Beelaha gudboon baa la yidhi, garab ha siin taada
Haw gefin awoodaa la yidhi, godobna yey keenin

Geeljiraha ka daabaa la yidhi, jago gef loo siiyo
Nimaan geyin ka daabaa la yidhi, darajo guudkiisa
Gunno maal hasiin baa la yidhi, gelin nimaan xoogsan
Guubaabo daabaa la yidhi, faanka iyo giirka

Haw adeegsan gaasbaa la yidhi, beeshad garanweydo
Gawraca ka daabaa la yidhi, geesi kula dooda
Go`e nolosha dhaaf baa la yidhi, yaanay gaagixine
Geyigaba ka daabaa la yidhi, guri colaadeedka

Dawladnimadu hanti weeye guud, gole wadaageede
Waa loo gudboonyahay dhibtiyo, gacanta dheefeede
Gacal looma siiyo qabiil, way ku gubataaye
Maamul xumo haddii laysku galo, gaawaha qubane

Aayihii markuu madaw galee, xaalku halis gaadhay
Taladiina midho ay gabtee, waano gamashaysay
Garbay noqotay in markaas halgan, guuda lagu qaado
Oo SNM gaashaandhigiyo, gaasas la alooso

Qori caaradiis wuu gayee, gulufka uu eedo
Guuraha habeenkii la gudo, foore iyo geydhe
Gudguduudka waaberi la galo, cadaw gariiraaya
Gaadmada uu geesigu ku liqo, gaasas iyo guuto

Dulmigii ku gaammuray dadkaas, ciilki lagu gaaxshay
Gebogebo dalkii laga geshiyo, maato lagu goobtay
Gadoodku ka dhigay tacadigii, cadawgi uu gooyay
Guulaha u soo xidhiidh Guulle Garabsiiye

Geeshkii markii uu jabee, qaybo laga gooyay
Oo Taliski gondihii u dhacay, oo rafaday gawrac
Sanku neefle wixii Geeska yiil, soo gur nacabkiiye
Galaayuus qaxootigi hubee, uuman kala gaara

Guullow magaaliyo miyiba, dhiillo wada gaadhay
Gudahaa Hargeysiyo Burciyo, Gebiley guudkeeda
Galladweyn Berbera waa naftee, gacaladii Shiikha
Ceerigaabo dhinacaa Gar`adag, Daalo garabkeeda

Balli-Gubadle Dhagaxdheeriyo, guriga Oodweyne
Arabsiyo gudaha Caynabiyo, goobta Balli-dhiiga
Qorulugud Waraabeeye gudub, Sallaxley geesteeda
Lug-hayada galbeedkaas jirtiyo, Saylac gudaheeda

Geyigaas hubkii lagu galee, guuxu damiwaayey
Ama raxan gantaalaha riddaa, guudka kaga tuurtay
Daaraha gawaan lala simee, ee madfacu goostay
Gummaadkii carruurtiyo ku dhacay, hooyo garab joogtay

Gawrac wadara inta goor gudcura, xawda laga gooyay
Godad weyn dadkii lagu guree, guudka laga duugay
Kontankii Gasiiriyo la dhigay, Koonfur gudaheeda
Hablihii gayaankooda sugi, guun hawada maagay

Guunyo maal wixii layska dhacay, dahab guduudleyda
Xoolaha garnayl lala dhiciyo, gumuca baaruudda
Gurgurshaaga miinadu la kici, geeddi-gibilweynta
Berkadaha gingimane garaac, hoobiyuhu goostay

Sooyaalka ummaddo geyiga, Geeska lagu uumay
Dhulka duulki hawadood gashaday, goostay lihidiisa
Garaadkoodu badh ku gawrac yidhi, badhna gawaan-raaci
Ee gobolba reer siiyayee, beenti lagu guuray

Maatadii geyiga barakacdee, gaajo la hulleeshay
Ee derisku guuraha gasiin, nabad geshee siiyay
Giddigood waxmay galabsaniyo, godob la eedaaye
Abtirsiimo baa lagu galoo, maanku garanwaaye

Taangiyada gurguurtiyo ma dumay, gaasas daba jooga
Madaafiicda goobtana duqayn, cadaw ma sii gaabshay
Guutoweyn gantaalaha riddaa, siigo gamid tuurtay
Geerida dhul waa loo huraa, galaw miyuu qayshay

Miig wixii gorfaha laga dhigee, saamku kala gooyay
Wixii taangi suuqyada la gubay, ama hub gaashaaman
Gaadhiyada wixii laga gediyay, ee gurmad u roori
Meydkoodu wuxuu geylanaa , goob kasta Waqooyi

Nabsigay galeen baa gondaha, gaadhayo dilaye
Qaranbaa qabiil uga gedmee, gaag ma laga reebay
Jananadu gadaal maw gurteen, goloslahee dhuuntay
Korneeladu gudaha maw galeen, guri sariir taalla

Duul haduu kibroo oo geyiga, ganafka uu taago
Diintiyo hadday gees-maraan, Guulle sidu sheegay
Dagaalba dulmiga lagu gubaa, diriri waa guule
Ka hulleeshay giddi dooxatadii, oo habeen guda`e

Afrikada gumaad baa ka dhacay, maato garab beeshay
Gobonimo shucuubtii dhashee, Yurub ka guuraysay
Giddigood hungay kala kulmeen, guuldarriyo ciile
Goblamooyin diirkood lehbaa, loogu daw galaye

Qalalaaso Qaaradaa gashee, ciirtay gebigeedba
Dagaallada sokeeyuhu gubeen, qoysku kala guuray
Ee qaxootiyadu goohayaan, diiftu wada gaadhay
Somaliduba eed kala geshiyo, gawrac wadareede

Lixdankii go`aan lagu degdegay, dawladnimo guurtay
Geedigu hayaan koonfur degay, garabsi uu doonay
Soddon guuradii kala tagtoo, kala go`doo maagtay
Kala guradka iyagaa kasboo, gabay wanaagiiye

Duudsigii Waqooyiga gilgilay, guushi laga boobay
Dawladnimadi subax laga gayaxay, geeski lagu riixay
Gummaadkii xigee ee arlada, dhiiggu galacleeyay
Bendaradi garbaha uu u dhigay, geeshki lagu hoogay

Dharaar bay midnimo gawraceen, gocosho reebeene
Gobonimo ha loogina markale, laab-la-kaca guursha

(Dhammaad)

Waxaa Tiriyay Gabayga: Ibrahim Hassan Gagale