Siraad : Waar Saaka maanad kacaynba hadhku waa dheeryahay Suldaane?
Suldaankii : Mayee waan kacayaaye dacarbaa iyara haysoo shalay baannu qaad xunoo malaha aan is idhi baarixi ayuu ahaa kii yaraa iisoo qaadoo, saanu u cunaynay ayuunbaan labo-labo ka qaaday oo waanigii fiidba iska soo hoyday xalay .
Siraad : Dacarbaad sheegaysaaye daacuunbaa kaaga baqayaa! sSo laguguma falin oo adoon qadayn ku bilaabi maysid, Dadku intay qadeeyaanooy nafisaanbay ka dibna fadhiistaane Alle haku uruuriyo waxaan ku idhaa anuu garan maayee !
Suldaankii : Kuwii yaryaraa meeye? saaka miyaanay Jimce ahayn?
Siraad : Jimcahaaba kala dhac! waa Khamiis saaka oo dugsiga ayay ku maqanyihiin. Saaka waa maalinkay hore u soo rawaxayeenoo hadda wadaddaabay ku soo jiraane.
Suldaankii: Haa! Bal haddaa ii soo saar cumaamad iyo dhar kalena, aan hore u baxee, Hadday isoo gaadhaan imikay i wareerine .
Siraad : Waa diyaar dharkuna waa kuwa sariirta saaran intaanan saaka suuqa taginbaaban kuu sii diyaariyee halkaa orod ka qaado.
Suldaankii Waa uu diyaar garoobay waxa uu soo istaadhay gaadhigiisii gaarka ahaa , waxaanu siduu u soo socday yimid meel maqaaxi ah oo uu badanka fadhiisto marka aanu qayilayn ama aanu hawl ku jirin. Waxa uu dalbaday Warsidayaasha magaalada ka soo baxa kuwooda ugu af-dheer ee illaa waxa la filayo ka sii warama .
Waxa uu bogga uugu horreeya ee wargayska layidhaa “Dhaliisha adduunka ” ka akhriyay in Salaadiin reer Sumcad Dheegii cambaar dusha uga tuureen isaga iyo Xukuumadda uu hogaaminayo Xarrago.
Suldaankii isaga oon dhinacna eegin ayuu taarkiisa kala xidhiidhay Dhoollayare oo u shaqeeya Muuq-baahiyaha adduunka oo dhan laga daawado ee la yidhaa “Dhashiinna ka qaata dalkii Dhaqdhaqaaqye”.
Dhoolayare oon dhag la qabto lahayn ayaa dhuumasho ku soo galay bartii dharigu ka bislaa ee Suldaanku ka eedaamayey .
Suldaankii: Maanshaa allaah adeer waad soo dhakhsatay Dhoollayare. Wax saa u sii wayni may jirine saaka woxogaa cambaaro ah ayaan ka akhriyey Warsidihii “Dhaliisha adduunka” Oo kuwii reer Sumcad Dheeggii ayaa afkaba isku qaban la’, waxay doonayaanna la garan maayoo cadceeddii soo baxdaba waa cambaartaa aniga iyo Xarrago nahaysata. Bal waxaan doonayaa inaynu u jawaabnee qaabkee aynu hadalka u dhignaa si’ay shacabka intooda dhago nuguli ugu kacdo kuwaa, qayrkood Alle haka reebee .
Dhoollayare: Inna mari hudheelkeennii ayaynu Shir jaraa’id ku qabane .
Suldaankii: Wallaahi waa run arrinkani intaanu madaxwaynaha ama Xukuumadu ka hadal waa inaan nimankaa seefta galka uga saaraa saaka.
Hudheelkii : Maanshaa allaah Suldaan barqo wanaagsan! saaka wajigaaga cadhaa ka yara muuqatee maxaa inagu soo kordhay ?
Suldaankii : Haayoo kuwii xunkiibaa laga fadhiisan laayey oo saaka waxbay ku daabaceen wargaysyadii magaalada, bal imika waakan Dhoollayarena ila socdoo waxaanu rabnaa inaanu shir jaraa’id qabanno ee bal waynu eegi halkay afxumo reer sumcad dheeg gayso!
Dhoollayare kamaraddii iyo qalbkiisii isku rakib oo Suldaankii geed hadh-wayn u kala xaadh- xaadh kana duub warbixintii isaga iyo Suldaanku isku salgooyeen , qaabeeyeen , qurxiyeen ee hanjabaadda iyo af-gobaadsiga iskugu badhxeen.
Dadkii shacabka ahaa ee ka huleelay waa hore wadanka ee u haajiray wadamo aanay waxba ka jirin oo xaaladooda siyaasadeedna fadhido ee aroortii kallahay qaarkood waxbarasho tageen, qaarna xoogsi tageen, qaarna kaba hurdeen, qaarkoodna ubadkooda korsanaayeen balse dadkoodu ay joogeen wadankan Suldaanka iyo reer Sumcad dheeg iyo Xarrago iskugu awood sheegteen, ee lagu naannayso Qurbajoogtu Ha soo wada rawaxaan fiidkii ha is yidhaahdaan Muuq-baahiyihii “Dhashiinna ka qaata dalkii dhaqdhaqaaqye” fiirsada oo wadankii wixii wanaag ka jira bal ku sasaba nafta boholyawday ee buulkeedii ka soo dheeraatay! Mise waaba Suldaankii oo leh “Waxaad saaka ka akhrisateen wargaysyada in reer Sumcad Dheeg cambaar dusha nagaga tuureen aniga iyo madaxwayne Xarrago, waxaan idin leeyahay waxay sheegayaan waxba kama jiraan .
Annagaa amniga waddanka gacanta ku hayna cid aanu u daba fadhiisanaynaa ma jirto shaqadayada. Xarrago waxbadanbuu qabtay haddii aanay indhihiinu caafimaad qabin waxaanu idin nidhaa garan mayno, Haddaad aadyar joogi waydaan walaahi waad garanaysaan Abaartii Daba dheer waa la is yaqaanaa, waa la qixi, ninna xumaanta wax noqon maayo waa laga soo wada cabi naarta ee loo kala horraynmaayo , Annaga uun caano nagagama daadanayaan…”
Waa kuwaa naxay dadkii ee calool xumo ku seexday iyo caawa wixii xumaanayaa ha xumaadaan miyaad hub haysid aad u dirtidba oo hallayskuba madhee.!
Xarrago: waxa uu u diray xubinta xaga Salaadiinta u qaabilsan Suldaankii sida geesinimada leh uga hadlay Muuq-baahiyaha in la casuumo oo Qaadkiisa bisha inta ka hadhay geedka loo saaro.
Ujeeddada sheekadan iyo micnaha ay ka tarjumayso waxaan u soo qaatay inaanu ku sawiro sida aynaan wali uga guulaysan qabyaaladdii inta aynu reero u kala fadhinona, gaadhi mayno gurigaynu u soconnay.
Abwaan Abdilaahi Suldaan Tima cadde gabaygiisii qabyaaladda uu kaga hadlayey waxa uu u dhignaa sida tan .
Dabuubtiisa gabay waan ka tagay, dihashadiisiiye
Dubaaqayga waataan ka jaray, waa fog dabadeede
Shin kastood daleed uga baxdoo, nabar isdiidsiiso
Dibnahaagu shaygay bartaan, waad ku dayataaye
Haddii gole dabbaaldeg iyo farax, loo dalbado maalin
Oo loo duddeeyoo khalqigu, daawasho u joogo
Uu mid aan daryeelini xakame, daamanka u geliyo
Uu duulin orodkuu lahaa, dalacsi siin waayo
Uu cidhibta darrandoorriyuu, duubo madaxiisa
Debcin maayo oo wuxuu ka baqan, inuu ka duulaaye
Haddaad adigu daacuun ku tahay, dooddan iyo baacin
Gacmaha waa ka daayaa ninkii, fuulmo daashadaye
Jeeroon direyska u gashoon, dibeda soo taago
Daleen aniga iigama tagee, waa dig siin jiraye
Waxaan gabayga deelka iyo laftiyo, diirka uga qaaday
Dadka waxaan ogaysiinayaa, dowgu suu yahaye
Soomaaliday dayaya wanaag, idinka doorsoonye
Docda Bari, dorooriga baddiyo, Seylac deriskeeda
Dusha koonfureed iyo ilaa, wabiga daaciisa
Degmadeena oo idil haddaan, dayey abwaankeeda
Nimaan duubiyadu naafo noqon, deelka laga waaye
Dul iyo hoosba waan ugu dhigaye, waa dix-dhagaxeede
Anuunbaa damqanayee dheguhu, uma daloolaane
Dadkaan la hadlayaa baan lahayn, dux iyo iimaane
BAL inay dalfoof tahay caqliga, dooni laga saaray
Wixii hore usoo daashadaay, degashanaysaaye
Doc hadday u wada jeedsatooy, dhowrto danaheeda
Ooy duul walaala ah tahaooy, duunka ka heshiiso
Dadka Kama yaraateene ways, dabar jaraysaaye
Dubba madaxa wayskala dhacdaa, daa’in abidkiise
Goortay is wada dooxatay baa, daad u soo geliye
Ubadkiinii waad daadiseen, waana dubateene
Dubaaxdiisii waad wada cunteen, duhur dharaareede
Dariiq toosan Soomaaliyey, waa lagaa dedaye
Darajada Ilaahay ninkii, doonayaa hela e
Nin ka duday distoorkiyo waxyiga, diinti ka carrowye
Dugsi maleh qabyaaladi waxay, dumiso mooyaane
Hadaynaan xumaanta iyo dilkiyo, daynin kala qaadka
Dibaddaan ka joognaa sharciga, daacadda Illaahe
Danbarkeedu waa Jahannamiyo dogobkii naareede
Dugsi ma leh qabyaaladi waxay dumiso mooyaane
Dir dir la isu laayiyo intaan, weerar daba joogno
Ooy dumarku weerkii sitaan, danabadii waayey
Uu sida dureemada u yaal, meydku dibaddiinna
Wallee doogsan maysaan haddaad, dunida joogtaane
Dugsi male qabyaaladi waxay dumiso mooyaane
………….. ……………….. ……………….. …………………………
Gabooyaha kuwaa ula baxdaan gacal ma moodaane
Garoon lagama soo qodin kuwaa gees u erideene
Garabrarato weeyaan nimaan guri u oodnayne
Guunyadu dhaqmaad male haddaan geedo loo heline
Gooddiga la daaqiyo markii geliga loo diiday
Waa inuu gantaalaha ridaa mulaca gaadaaye
Golfafaha ma deyn karo nimay gaajo dubataaye
Garanuugta cawshiyo hadduu goodir qalanaayo
Gorayada haddii uu eryado uma garawdaane
Gudimada ninkaa kuu tumee gaabsha timahaaga
Amma garac neef marinayee ganaca aad siiso
Halkaad caawa joogtaa mid kale soo higsanayaaye
Soomaalaay habeen baad tahoo maad hanbaabirine
Adaa heetinaayee nin kale hiirta kaa durugye
Nin habaas butaystaan ahoo hawd dhex yuurura e
Hawadaa la marayaa anoo hooska jiifsada e
Hakashada waxaa kuugu wacan hor u kac kuu diiday
Amma hoos innoo dhigay malaa hadiba maysaane
Balaan kuu higgaadshee mar kale hooya taladayda
Hormo wade dadkoo hal iyo mida hayb u kala sooce
Boqor haarrinaayiyo Suldaan soo hor kaca beesha
Shaydaan hunduudiyo Garaad kama hawootaane
Ninka hadhaca loo xaadhayaa waa habkii tegeye
Adduunyadu horay uga martoo waa hayaan socode
Horaa looga jiitee adaa haysta weligaaye
Sawdigan Habtii weli ku jira hore wixii joogey
Illayn waa hantaaqada wakhtiga hoos innoo dhigaye
Bal inay habaar tahay maxaa looga hadhi waayey?.
Allaah ayaa mahad iska leh.
Qalinkii : Guuleed Cumar Madar.
Guuleed_madar@hotmail.com
Darmstadt, Germany.