Deeley Dareenley
Rag Allow Madooxaa
Ma Dilaaciyaa Nabar –
‘Waa markhaati Ma doon iyo Muran-reeb, waa maalmo ina soo maray oo aynu milicsanayno, waa manfac aynu leenay haddana aynu moog nahey, ee bal aan miidda iyo Micnaha u daadego…
Siilaanyo wuxuu dhisaa koox aan wada shaqeyn karin, wuxuuna diciifiyaa hanaanka maamulka ee ma kobciyo bulshadana wuu kala qeybiyaa oo isku haynta bulshada dani uguma jirto.’ – QORAAGA
Madaxweyne Siilaanyo waxa uu la kowsadey Safaaradihii iyo Wakiilladii dibloomasiyadeed ee Somaliland ku laheyd adduunka oo in kabadan kala badh ahaana kuwii ugu muhiimsanaa kana mid ahaayeen kuwii waddamada Galbeedka Africa iyo Dalka South Africa oo ahaa dhamaantood dalalkii gooni isu taagga Somaliland u ololeynaayey, oo albaabada loo soo wada Xidhay. Ma waddamadaas ayaa beddaley mowqifkoodii Mise Somaliland ayaa mowqifkeedii beddeshay?
Akhriste, Su’aashaa jawaabteedu waxa ay u baahan tahay falan-qeyn qotodheer iyo in xukuumadda fashilaadda ku dhow ee Siilaanyo ay bulshada u sharraxdo sababaha albaabada u laabay xafiisyadaas. Haseyeeshee, halkaa waxa kaaga muuqata in safaaradihii la soo koobey, taas oo ka shidaal-qaadanaysa heshiiskii uu [Siilaanyo] la soo galey dawladda Mareykanka ee aynu qormooyinkii hore kaga soo hadalnay halka uu Madaxweynihii ka horeeyey [Rayaale] la garnaqsanayey dawladaha aynu Qaarad-wadaaga nahey kuwaas oo qoraal-garnaqsi ah oo uu 23 January, 2008-dii u diray Toddoba hoggaamiye oo Afrikaan ah uu u diray Madaxweynaha Gaana John Kufour oo uu ugu sheegay in Midowga Afrika iska indho tirayo xaqaa’iqa ka jira Somaliland iyo weliba in cadaalad darro lagula kacay shacabka reer Somaliland.
Ugu horayn wuxuu Daahir Rayaale, salaan ka dib, madaxweynaha Gaana dareensiiyay aragtida shacabka Somaliland ee ku waajahan dawladnimadooda, amnigaiyo aayo ka tashigooda, isagoo intaas u raaciyay safarkiisii uu wakhtigaas ku tagay Maraykanka iyo Ingiriiska oo ay ka soo wada hadleen danaha ay la wadaagaan Somaliland. Madaxweynihii hore, wuxuu dhambaalkiisa uu u diray Madaxweynihii Gaana ku soo koobay afar qodob oo uu qodobka u horeeyaa u dhignaa; “Waa cadaalad darro iyo weliba sharci darro in hantidii ay wada lahaayeen Somaliland iyo Somaliya la siiyo dhinac keliya, iyadoo aan dhinacii kale lala tashan,” ayuu ku yidhi Rayaale qodobkiisa koowaad, isagoo qodobka labaadna ku yidhi, “Kursiga Somalidu ay ku leedahay Midowga Afrika waa inuu banaanaadaa inta ay Somaliland iyo Somaliya khilaafkooda ku xalinayaan wada hadal.”
Daahir Rayaale oo qoraalkiisa uu Madaxweynihii Gaana u diray ay ka muuqatay dhiirranaan iyo isku kalsooni badani, waxa uu qodobkiisa saddexaad ku sheegay in Somaliland iyo Somaliya si siman kursi goob-jooge looga siiyo Midowga Afrika, inta lagu jiro muddadaas [xalinta khilaafkooda]. Waxaanu qodobkiisa u dambeeya ku yidhi, “Ugu dambayna, Somaliland iyo Somaliya waa in la siiyaa laba kursi iyaga oo ah laba dal oo kala madaxbanaan.”
Madaxweynihii hore, Daahir Rayaale Kaahin, waxa kale oo uu Madaxweyne John Kufour oo wakhtigaas ahaa guddoomiyihii Midowga Afrika dareensiiyay sida aanu Midowga Afrika ugu camal falin warbixin ay guddi uu Ururku soo diray ka diyaariyeen Somaliland, taas oo nuxurkeedu ahaa inaanu aqoonsiga Somaliland dhibaato u keeni doonin Afrika.
“Mudane, xuquuqda shacabka Somaliland waa la iska indho tiray 17-kii sannadood ee u dambeeyay, iyada oo ay sidaas tahayna Somaliland waxay maraysaa marxalad adag, xuquuqda Somaliland oo keliyana lama dafirin ee weliba wadankayga waxa loo ciqaabay dambiyada ka dhacaya waxa loo yaqaano Koonfurta Somaliya. Dambiyadan waxa ka mid ah tahriibinta bani-aadamka, budhcad-badeedda, tahriibinta hubka sharci-darrada ah iyo waxyaabo kale,”ayuu ku yidhi qoraalkiisa Madaxweyne Rayaale, isagoo raaciyay, “Marka ay sidaas tahayna, muddada uu caqligaaga wanaagsani Midowga Afrika hoggaaminayo, waxaan rajaynayaa inaan la iska dhego-tirin codsiyada Somaliland ee ah cadaalad iyo garsoor. Cadaaladda oo dib loo dhigaa, waa cadaaladdii oo la dafiray,” ayuu qoraalkiisa ku sheegay Rayaale.
Rayaale, waxa uu guddoomiye John Kufour ku wargeliyay inuu mar labaad madaxda Midowga Afrika ku martiqaadayo inay Somaliland u soo diraan wefti labaad oo xaqiiqo raadis ah. “Ugu dambayn, Mudane aan kaa codsado inaad codsigaygan soo hordhigto shirka Midowga Afrika ee soo socda ee 31 January, 2008,” ayuu ku yidhi, isagoo intaas raaciyay, “Waxaan ku rajo weynahay oo aan kalsooni ku qabaa in la horumarin doono mabaa’dida aasaaska u ah Midowga Afrika oo ah xoojinta nabadgelyada iyo dawlad wanaagga, talaabo habboona la qaadi doono . Waxaan kaa sugayaa jawaab deg deg ah.”
Madaxweynihii hore, Daahir Rayaale Kaahin, waxa uu qoraalkan uu u diray Madaxweynihii Gaana oo ahaa guddoomiyaha Midowga Afrika ee wakhtigaas, wargelin ahaan iyagana ku siiyay Madaxda kala ah Madaxweynaha Kenya Mwai Kibaki oo wahktigaas ahaa guddoomiyaha IGAD, Raysal-wasaarihii hore ee Itoobiya Meles Zenawi, Madaxweynaha Rwanda Paul Kigame, Madaxweynihii Koonfur Afrika Thabo Embeki, Madaxweynaha Tansaniya Jakaya Kigwete iyo Madaxweynihii hore ee Nayjeeriya Umaru Yar Adua.
Si kastaba ha ahaatee, qoraalada Daahir Rayaale u diray bulshada caalamka, ayaa waxa ka muuqatay isku kalsooni iyo inaanu la gabban jirin difaaca qaranimada Somaliland, waxaanay dad badani aaminsanyihiin wakhtiga uu talada wareejiyay inuu waxyaabo badan oo muhiim ah ka qabtay dhinaca xidhiidhka caalamka iyo weliba isu soo dhawaynta bulshada Somaliland.
Qormadeenan, aan ku soo gunaanado tixdan maansada ah;
Dagal laga hayaamaa
Laygaga dareeree
Duligaan kunoolney
Kaan dooraney weeyoo
Noloshaad ududeysaan
Taad diideen weeye
LA SOCO…………………………..
